Desantralizasyon

SANAYİNİN KENT DIŞINA TAŞINMASI,

BOŞALTILAN ALANIN KENTE ENTEGRE EDİLMESİ

KENTSEL DÖNÜŞÜM FİKİR PROJESİ 

Dünyanın gelişmiş ekonomilerinde olduğu gibi ülkemiz metropollerinde de kentsel mekân oluşumu sürecinde, başlangıçta kentin dışında yer seçmiş olmasına rağmen kentin gelişmesine paralel olarak zamanla kent çeperine ve nihayetinde kentsel alan içerisinde konut alanlarıyla çevrelenerek sıkışmış bir konuma gelen sanayi alanlarının; gerek ekonomik süreklilik gerekse kentsel yapılı çevre koşullarının etkisiyle kapasite artırım ihtiyacını kendi içinde karşılayamamaları, konut bölgeleri açısından görsel ve çevresel kirlilik oluşturmaya başlamaları, ağır tonajlı araçların kent içinde dolaşma zorunluluğundan kaynaklanan ulaşım problemleri gibi nedenlerle kentin dışındaki bir bölgeye taşınması gündeme gelmektedir.

Kentsel gelişim politikaları çerçevesinde kararlaştırılan desantralizasyon uygulamalarında; mevcut sanayinin çevre kirliliğine etkileri, konut alanlarıyla iç içe geçen sanayi yapılaşması ve ulaşım sorunları, sanayinin kent dışına çıkarılmasının temel gerekçelerinden sayılmakta, mevcut sanayinin kent dışına taşınmasına ilişkin dönüşüm uygulamaların da ise; taşınacak sanayi alanlarının istihdam alanları olduğu ve kent ekonomisine olan etkisi göz önünde bulundurularak yatırım maliyetlerini en alt seviyede tutan uygulamaların belirli bir program dâhilinde hayata geçirilmesine özen gösterilmektedir.

Kent dışına taşınacak sanayi bölgesinin planlamasında; öncelikli olarak kamuya ait mülkiyetlerin mevcudiyetinin araştırılması, kamu mülklerinin proje amaçları çerçevesinde kullanılabilirliğinin etüd edilemesi, faydalanılabilir kamu mülkiyeti tespitinin yapılması durumunda bu mülkiyetlerinin proje yürütücüsü idareye devrinin sağlanması, arsa üretim politikaları çerçevesinde potansiyellerin analiz edilerek, planlama ve uygulama senaryolarının belirlenmesi önem arz etmektedir.

Desantralizasyon sonucunda boşaltılan sanayi alanlarının işgücü kapasitesi daha yüksek seviyede olan hizmetler sektörüne yönelik ticaret-konut fonksiyonlarına dönüşeceği öngörülmekte olduğundan nitelikli işgücü talebinin artacağı bu sistemde, Kent içinde nitelikli işgücünün tercih edeceği yaşam alanlarının nasıl oluşturulacağı bağlamında; kent içerisinde sıkışık vaziyette konumlanmış olan Sincan Küçük Sanayi Sitesi örneği üzerinden bir Fikir Proje geliştirilmiştir.

Hazırlamış olduğumuz Fikir Proje, birbirinin tamamlayıcısı niteliğinde koşul şartına bağlı yapılacak işlerin öngörüldüğü iki aşamalı planlama ve uygulama sürecinden oluşmaktadır;

 1. AŞAMA (Sanayinin Kent Dışına Taşınması) ;

- Kentin dışına taşınması düşünülen sanayinin niteliği ve bu niteliğe uygun planlama yapılmasına imkân veren kamu mülkiyetlerinin araştırılması, bulunan kamu mülkiyetlerinin tahsis durumlarının araştırılması, yapılması düşünülen proje kapsamında kullanılabilirliğinin tespit edilmesi,

- Projenin gerçekleştirilebilmesi için yasal ve yönetsel açıdan uygulama araçların araştırılması, kamu mülkiyetlerinin proje amaçlarında kullanılabilmesi için idareye devri hususunda yasal yöntemlerin belirlenmesi,

- Projenin gerçekleştirileceği alanın Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı olarak ilan edilmesi, 

- Kentsel Dönüşüm Alanı olarak ilan edilen sahanın üst ölçekli plan kararları çerçevesinde alt ölçekli imar planlarının yapılması, planlama aşamasında Projenin paydaşları ile katılım toplantılarının gerçekleştirilmesi ve bu toplantılarda mutabık kalınan hususlar çerçevesinde planlama çalışmasının sonuçlandırılması, 

- Mevcut sanayi esnafının örgütlenmesi (toplu işyeri yapı kooperatifi), arsaların mülkiyetlerinin esnafların oluşturduğu işyeri yapı kooperatifine tahsis edilmesi,

- Kamu güvencesi altında işyeri inşaatların ve altyapılarının yapılması,

- İnşaatların tamamlanarak mevcut sanayi tesislerinin yeni alana taşınması,

hususlarında yapılacak olan çalışmaları içermektedir.

Sincan Belediyesince benimsenen Fikir Projemizin, hayata geçirilmesi için 1.aşamada öngörülen, kent dışında yeni bir sanayi sitesi kurulması hususunda önemli gelişmeler yaşanmış, Polatlar bölgesinde tespit edilen kamu arazilerinin yoğun olduğu bölge Bakanlar Kurulu kararıyla Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı olarak ilan edilmiştir. 

Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanına ilişkin planlama ve altyapılı arsa temini çalışmaları sonuçlandırılmış, imar parsellerinin sanayici esnafları tarafından kurulan işyeri yapı kooperatiflerine tahsis edilerek inşaat aşamasına gelinmiştir.

Sincan Yeni Küçük Sanayi Sitesine ilişkin imar planı çalışmamız hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

2. AŞAMA (Boşaltılan Alanın Kente Entegre Edilmesi);

 -Boşaltılan sanayi alanının, konumundan kaynaklanan potansiyeller çerçevesinde, iş, iskan ve rekreasyonel kullanımlar bağlamında kentin olması arzu edilen kimliğine uygun olarak katılımcı planlanma ilkeleri çerçevesinde dönüşüm projesinin temin edilmesi,

-Elde edilen tasarımın ve kavramsal prensiplerin, Kentsel Dönüşüm stratejileri ve uygulama araçları vasıtasıyla hayata geçirilmesi hususlarında yapılacak olan çalışmalar Fikir Projemizin ikinci aşamasını oluşturmaktadır.

Mevcut sanayi sitesi Sincan kent merkezinin batısında Sincan Organize sanayi bölgesi ile kent arasına sıkışmış bir konumda yer almaktadır. Oto tamircileri ağırlıklı olmak üzere kentin küçük sanayi işletmeleri (demir doğramacılar, mobilyacılar, hırdavatçılar, mermerciler vb.) bu alanda yer almaktadır. Kentin nüfusunun artması ve yerleşik alanının genişlemesine bağlı olarak  küçük sanayi işletmelerinin yeni alan gereksinimlerinin site içerisinde karşılanabilme imkanı bulunmaması ve Sanayi sitesinin etrafının kısıtlayıcılar ile çevrili olması nedeniyle yeni alan ihtiyacının kent dışındaki karşılanması zorunluluğu bulunmaktadır.

Mevcut sanayi sitesindeki işletmelerin işlevsel olarak dağınık bir pozisyonda bulunması, site içerisindeki hammaddenin işletmelere taşınması ve müşterilerin işletmelere erişmesi noktasında trafik akışı açısından olumsuzluklara sebebiyet verdiği gibi, işletmelerin üretim kapasitelerinin artırma amacıyla genişleme taleplerinin karşılanamaması ve birden fazla işletmenin işbirliği yaparak çalışabilmeleri açısından da olumsuzluklar içermektedir.

Dolayısıyla, mevcut sanayi sitesinin kent dışında ancak ulaşım imkanları açısından uygun bir konumda ve yukarıda belirtilen olumsuzlukları giderecek mahiyette ileriye yönelik genişleme taleplerinin de karşılanabileceği şekilde yeni bir sanayi sitesinin yapılması ve mevcut işletmelerin yeni alana taşınması sonrasında mevcut sanayi sitesinin ıssızlaşması kaçınılmaz olacağından, gerek kent içerisindeki konumu gerekse ulaşım imkanları açısından avantajlı bir pozisyonda olan bölgenin kentsel alan kullanımları ile beraber alanın ortasından geçen Ankara Çayı’nın sahip olduğu peyzaj imkanlarının kente kazandırılarak kentsel alana entegre edilmesi gerekmektedir. 

Bu kapsamda mevcut sanayi sitesi için hazırlamış olduğumuz Kentsel Gelişim projemizde;

Alanın sahip olduğu güçlü ulaşım imkanları göz önüne alınarak özellikle Yüksek Hızlı Trenin (YHT) Ankara’ya batı yönünden girişte ilk karşılama noktası olarak ön plana çıkan alan kentsel imaj koridoru olarak ele alınmış, kullanımların yer seçiminde bu koridor etkisi belirleyici olmuştur. Alan aynı zamanda YHT’nin Ankara’ya girişteki ilk durağı ve aynı zamanda banliyö hattının da son durağı olan Sincan İstasyonuna yakın bir konumda bulunmaktadır.

Sincan ile Kayaş arasındaki kısmı banliyö hattı (BaşkentRay) olarak kent içi ulaşımda kullanılan konvansiyonel demiryolunun alanın güney sınırından geçmesi avantaj olarak görülmüş, kent içi raylı toplu taşıma sisteminin bir parçası durumundaki banliyö hattının Polatlar bölgesinde önerilen ve planlama çalışmaları tamamlanan yeni Küçük Sanayi Sitesine kadar uzatılması önerilmiştir. Konut kullanımınyla beraber ticaret, turizm gibi karma kullanımlarla bezeli rekreasyon ağırlıklı olarak değerlendirilmesi öngörülen (mevcut sanayi sitesinin olduğu) kentsel gelişme alanına da bir istasyon ile hizmet vermesi sağlanmıştır.  

Kentsel gelişme alanında önerilen banliyö istasyonu, planlama alanının odak noktası olarak değerlendirilmiş, yoğun yaya hareketliliğine sahip olacağı öngörülen odak alan, yeni kentsel gelişim bölgesinin iş ve alış-veriş merkezi olarak kurgulanmıştır.

Sincan OSB ile kent merkezi arasında, kentin iskan ile istihdam bögelerinin geçiş noktasında konumlandırılan iş merkezinde, özellikle OSB’de yer alan uluslararası düzeyde iş yapan büyük ölçekli sanayi işletmelerinin ihtiyaç duyduğu büro ve ofis hizmetlerinin yer şeçmesi öngörülmüştür.

Planlama alanının ortasından geçen Ankara Çayının su yüzeyi genişletilerek konut alanları içerisinde görsel peyzaj etkisi artırılmış, oluşturulan iş merkezinin bütünleyicisi olarak kurgulanan Kent Parkı’nın içerisinde konumlandırılan yapay göletler, rekreasyon alanları, spor  alanları ve yürüyüş parkurları, yaya ve bisiklet yolları, geniş ve açık yeşil alan içerisine serpiştirilen konut blokları ile Sincan kentsel yerleşik alnının çeperinde yaşam kalitesi yüksek nitelikli bir yaşam çevresi oluşturulmuştur.  

MEVCUT SANAYİ SİTESİ İÇİN ÖNERİLEN YERLEŞİM DÜZENİ

Eser Sahibi;  H.İbrahim Doğanay - Şehir Plancısı